20250312 132728

Het KITLV heeft een nieuw onderkomen. Na 40 jaar op de Reuvensplaats verhuisde het instituut in mei 2024 naar het gerenoveerde en van een nieuwe naam voorziene Herta Mohr-gebouw pal naast de universiteitsbibliotheek op de Witte Singel. 

Hoewel het instituut iets krapper behuisd is dan voorheen blijkt de verandering over het algemeen zeer positief. Het nieuwe gebouw is licht en transparant. De gelijkvloerse behuizing en de gemeenschappelijke ruimte in het midden dragen bij aan de dynamiek. De seminarruimte is groter en praktischer. Het instituut blijft makkelijk te vinden en te bereiken.

Between a dance and sitting in a chair

KITLV jaarverslag leiden inleiding 2
20250312 132446

Een andere belangrijke verandering betreft de herstructurering van het fellowship-programma. Waar fellows voorheen werden uitgenodigd op basis van een interne voordracht vindt de selectie nu plaats via een open procedure. Vanaf 2024 verwelkomt het instituut op deze manier jaarlijks acht visiting fellows. Daarnaast is er plaats voor een niet vastgelegd aantal affiliated fellows die op eigen kosten naar het instituut komen en gastvrijheid genieten.

Een ingrijpende gebeurtenis betrof de publicatie van een rapport van de Universiteit Leiden over grensoverschrijdend gedrag en wetenschappelijke integriteit over twee personen die ook aan het KITLV verbonden waren. Het instituut heeft in samenwerking met de KNAW ook zelf een onderzoek laten uitvoeren naar de onderzoeks- en werkcultuur. De resultaten hiervan worden in 2025 verwacht.

In lijn met voorgaande jaren publiceerde KITLV-onderzoekers verschillende boeken en rapporten in het kader van het onderzoek naar het koloniale en slavernijverleden. Het project Staat & Slavernij, een samenwerking tussen de Universiteit van Curaçao, het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden (NiNsee), het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en het KITLV – presenteerde in april Het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen; Kennisagenda 2025-2035. Dit rapport heeft als doel om richting te geven aan toekomstig onderzoek naar het slavernijverleden en de gevolgen ervan. Het is beschikbaar in drie talen: Nederlands, Engels en Papiaments. Voorafgaand aan de publicatie werd een tweedaags symposium, ‘Slavernij en doorwerking in meerstemmig perspectief’, georganiseerd aan de Anton de Kom Universiteit in Suriname.

Ook werden nieuwe initiatieven gestart, waaronder een internationaal onderzoeksprogramma (2024-2027), gefinancieerd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) en deels gecoördineerd door het KITLV, dat onderzoekers in Suriname, Zuid-Afrika en Indonesië steunt in hun onderzoek naar de slavernijgeschiedenis vanuit het perspectief van lokale contexten en behoeften.

Op 11 juni presenteerde Rosemarijn Hoefte Een Westers beschavingsoffensief; Sporen van het koloniaal en postkoloniaal verleden van Tilburg. Deze publicatie was de afsluiting van een bijzonder project, waaraan een groot aantal lokale, niet-academische partners deelnamen en dat met name lokaal veel aandacht kreeg.

Ook het project ‘Palm oil conflicts and access to justice in Indonesia’, geleid door Ward Berenschot, werd in 2024 afgerond. Het project leidde tot een monografie (Kehampaan Hak; Masyarakat vs Perusahaan sawit di Indonesia; de Engelstalige versie, Rightless resistance, zal in 2025 verschijnen), meerdere tijdschriftartikelen, een documentaire (Tanah Moyangku/Colonial Debris, in samenwerking met de bekende Indonesische documentairemaker Watchdoc) en verschillende beleidsnota’s.

Nieuwe projecten werden opgestart, waaronder het door de European Research Council (ERC) gefinancierde project ‘TASTE; Culinary change after migration’; het door de KNAW gefinancierde project ‘Community-based climate governance in Southeast Asia’; en het door de Vereniging KITLV gefinancierde ‘Unpacking KITLV Special Collections; Colonial histories, object biographies, knowledge practices, and local agency’.

Karwan Fatah-Black voegde zich in 2024 op parttime basis bij de permanente onderzoeksstaf van het KITLV (hij blijft tegelijkertijd verbonden aan de afdeling Geschiedenis van de Universiteit Leiden). Fatah-Black maakte aan het KITLV een start met zijn NWO-Vidi project ‘How slaves became citizens; Proto-citizenship, empowerment, and inequality in the age of emancipation, 1770-1930’. Hatib Kadir werd tegelijkertijd voor een periode van ten minste vijf jaar aangesteld om aan het KITLV een onderzoekslijn in het veld van de Environmental Humanities te ontwikkelen.

Lopende, extern gefinancierde projecten zijn onder andere ‘Island(er)s at the helm; Co-creating sustainable and inclusive solutions for social adaptation to climate challenges in the (Dutch) Caribbean’ (NWO); ‘Computational propaganda in Southeast Asia; A comparative study of public opinion manipulation’ (KNAW); ‘Re/Presenting Europe; Popular presentation of diversity and belonging’ (NWO); ‘Het Huis Oranje-Nassau en de koloniale geschiedenis’ (Huis van Oranje-Nassau); en ‘Costs of democracy’ The political economy of campaign finance’ (NWO).

Atelier KITLV-Framer Framed Artist-in-Residence Clara Jo opende op 29 mei haar tentoonstelling ‘Breaking waves’. Aan de hand van een verhaal over epidemiologische en maritieme connecties stelde deze tentoonstelling vragen over koloniale uitwissing en collectieve verbeelding in de context van mondiale crisis. In het voorjaar startte ook een nieuwe Artist-in-Residence, Mirelle van Tulder. Haar project onderzoekt hoe grafisch ontwerp heeft bijgedragen aan de classificatie van culturen en objecten. Ze heeft in de loop van 2024 gewerkt aan een kunstboek en een tentoonstelling, beide gepland voor 2025.

Zoals gebruikelijk waren onderzoekers van het KITLV betrokken bij een brede waaier aan evenementen en producten voor een breed publiek. Samen met antropologen van de Universiteit Leiden organiseerde het KITLV het jaarlijkse signature event van het samenwerkingsverband Leiden Global, met als titel ‘Should nature be given rights?’. Gevierd fotograaf en KITLV-onderzoeker Sharelly Emanuelson opende in het kunstcentrum Shebang in Amsterdam een prestigieuze solotentoonstelling en mid-career retrospectief ‘Between a dance and sitting in a chair’. Farida Nabibaks leidde in Nederland en Suriname met haar collectief HERstory verschillende voorstellingen van de muziek- en danstheater productie ‘Schitterende schaduw’, dat is gebaseerd op sporen uit het koloniaal en slavernijverleden van Nederland.

Het KITLV mocht twee nieuwe bijzonder hoogleraarschappen aankondigen. Francio Guadeloupe werd benoemd tot hoogleraar Publieke Antropologie van Koninkrijksrelaties aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Wouter Veenendaal werd benoemd tot hoogleraar Koninkrijksrelaties aan de Universiteit Leiden. Beide leerstoelen zijn verbonden aan het KITLV en werden gelijktijdig ingesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Feestelijke gelegenheden ten slotte waren de promotie van Lennie Geerlings, op 17 december aan de Universiteit Leiden, en op basis van haar proefschrift ‘Becoming a “domestic worker” or a “trailing spouse”; Migrant women, space, body and belonging in Singapore’, alsmede de oratie van Diana Suhardiman op 19 april 2024, getiteld ‘Grassroots alliances in natural resource governance; Shaping territories of life’, waarmee zij haar benoeming tot hoogleraar Natural Resource Governance, Climate and Equity aan het Instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie van de Universiteit Leiden formeel markeerde.